دانستنیها و راهنمای خرید
حساسیت به عطر و ادکلن
در این مقاله ما عامدانه حساسیت را منفرد از آلرژی آورده‌ایم ، زیرا آلرژی و حساسیت از اساس با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. پس اجازه دهید نخست به یک تعریف مشترک از حساسیت و آلرژی برسیم و تفاوت‌های آن را بررسی کنیم و آنگاه به ادامه بحث خودمان در رابطه با حساسیت به عطر و ادکلن بپردازیم.
اصولاً آلرژی به عطر وقتی پدید می‌آید که بدن انسان در معرض عطری قرار گیرد که دارای محرکی آلرژی‌زا برای بدن آن فرد باشد، به عبارت دیگر آن فرد به چنیین ماده ای «حساسیت» داشته باشد. در این صورت بدن فرد مربوطه، واکنش آلرژیک از خود بروز می‌دهد.علائم آلرژی به عطر می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- لمس مایع یا ماده معطر
- اسپری کردن مستقیم عطر به بدن
- استنشاق بوی عطری که برای مصرف کننده آن حساسیت زا باشد.
دلایل حساسیت به عطر
حال که تفاوت بین حساسیت و آلرژی مشخص شد، ببینیم اصولاً حساسیت به عطر به چه سبب حادث می‌شود و چه مواد و ترکیباتی در عطر، باعث ایجاد آلرژی یا حساسیت در بدن انسان می‌شوند؟
نوع ترکیبات و موادی که باعث ایجاد آلرژی یا حساسیت در بدن می‌شوند نیز با دیگر آلرژی‌های غیر عطری تفاوت‌هایی دارند. واقعیت آن است که بیشتر موادی که در عطرها باعث ایجاد آلرژی یا حساسیت می گردند، در واقع یک ماده حساسیت زا و آلرژیک نیستند، بلکه می‌توان گفت که این ترکیبات بیشتر از آنکه باعث ایجاد آلرژی گردن، تنها اقدام به «تحریک» بدن انسان می‌کنند.
اگر بخواهیم جملات بالا را در دو سه جمله خلاصه کنیم، باید بگوییم که بیشتر حساسیتها به بوی عطر و ادکلن ناشی از ترکیبات عطرها از نوع آلرژی نیستند، بلکه غالباً وکنش‌های جزئی و حساسیت زا هستند که برخی از عطرها برای بعضی از افراد در بر دارند.
مثلاً بعضی از ما به تعدادی از ترکیبات رایج در عطر، مانند سیترونلا (citronella)، خزه بلوط، بلسام* و یا سایر ترکیبات مصنوعی موجود در عطر حساسیت دارند. این مواد باعث ایجاد حساسیت پوستی به بوی عطر و تحریک آسم در انسان می شوند.
انواع حساسیت به عطر
حساسیت به عطر دو نوع است: حساسیت پوستی ( kin allergy) و حساسیت‌های تنفسی (respiratory allergy) و شبه آلرژی فصلی. هر کدام از این دو نوع حساسیت دارای علائم خاص خود هستند که ما در دنباله مطلب به آنها اشاره خواهیم کرد.
علائم حساسیت به عطر و ادکلن
یک سری علائمی وجود دارند که مشخص می‌کنند که آیا شما به حساسیت یا آلرژی بویایی و عطری مبتلا شده‌اید و یا خیر. اجازه دهید به چند مورد از آنها که بیشتر رایج هستند، اشاره کنیم.
قبل از آن اجازه دهید تا به این نکته اشاره کنیم که اغلب واکنش‌های آلژیک بدن معمولاً باعث ایجاد جوش‌های قرمز رنگ می‌شوند که بدن را دچار خارش می‌کنند. البته این جوش ها ظرف یکی دو ساعت از بین می‌روند. گرچه علائم خفیفی از حساسیت ممکن است تا چندین هفته ادامه یابد. از طرفی نشانه هایی وجود دارند که نشان دهنده حساسیت شما به مایع عطر است. ما این علائم را به ترتیب نوع آلرژی به عطر و ادکلن طبقه بندی و بیان خواهیم کرد.
حساسیت پوستی به عطر
علائم زیر می‌تواند رایج‌ترین علائم و نشانه های حساسیت و یا آلرژی پوستی باشند:
- خارش بدن، حتی در جایی که هیچ جوش یا تحریکی مشاهده نمی کنید
- خارش اطراف چشم و یا در گلو
- پوسته پوسته شدن یا خشک شدن نقاطی از پوست.
- تاول هایی که پوسته پوسته می شوند و چرک ترشح می کنند
- شیوع کهیر
- ایجاد لکه‌های قرمز روی پوست، بخصوص جایی که عطر زده‌اید.
- احساس سوزش روی پوست بدون اینکه هیچ گونه زخم و یا دانه ای مشاهده شود
- ایجاد حساسیت بیش از معمول به نور خورشید.
حساسیت تنفسی به عطر
در رابطه با حساسیت به بوی عطر نیز علائم خفیفی از قبیل آنچه در زیر می آید، قابل مشاهده است. این نشانه ها شامل علائم تنفسی، بینی و چشمی هستند که در برخی موارد بسیار شبیه علائم آلرژی فصلی می باشند (مثل آبریزش بینی)
- اگر هنگامی که عطر در نزدیکی صورت و مجاری تنفسی (بینی، دهان و گلو) اسپری می شود، دچار عطسه می شوید، نشانه حساسیت شما به آن عطر است.
- خارش بینی، ریزش آب بینی یا گرفتگی بینی نیز از دیگر نشانه های حساسیت به بوی عطر و ادکلن هستند.
- احساس وجود مخاط بینی در پشت گلو ( احساس خلط گلو)
- سرفه های مداوم
- سردرد
- حالت تهوع
برخی از آثار حساسیت و آلرژی نسبت به عطر نیز ممکن است شدید باشند و نیاز به مراجعه به پزشک باشد (اگر چه چنین مواردی بسیار نادر است). در اینجا به چند آلرژی شدید اما کمتر رایج، اشاره می‌کنیم. بدیهی است که شما بایستی به دقت مراقب چنین علائم اورژانسی باشید:
- تورم در دهان، لب ها یا زبان. این نوع تورم می تواند آزاردهنده باشد و تنفس، غذا خوردن یا صحبت کردن را برای شما سخت کند. در این صورت شاید نیاز باشد تا برای کاهش سریع تورم به درمان پزشکی مانند تزریق «کورتیکواستروئید» (corticosteroid)نیاز داشته باشید. (کورتیکواستروئیدها داروهای ضد-التهابی هستند که قرمزی و تورم ناشی از آلرژی و یا صدمات جسمی را کاهش می دهد)
- آنافیلاکسی Anaphylaxis)). آنافیلاکسی زمانی اتفاق می‌افتد که گذرگاههای تنفسی انسان ملتهب شده و یا حتی مسدود گردد. علت آن هم آزاد شدن حجم بالایی از آنتی بادی به نام lge است که به سبب آلرژی به برخی از ترکیبات و مواد به انسان دست می‌دهد. Lge در واقع نوعی آنتی بادی است که به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن عمل می کند و از آن در برابر “عوامل بیگانه” دفاع می کند. هنگامی که شخصِ مستعد ابتلا به آلرژی برای نخستین بار در معرض یک آلرژن بالقوه (محرک) مانند عطر، غذا ، علف یا شوره حیوانات قرار می گیرد، آن شخص دچار «حساسیت» می شود. اگر در صورت استنشاق و یا مصرف عطری دچار این عارضه شدید، بایستی سریعا به پزشک مراجعه کنید.
درمان حساسیت به بوی عطر
درمان حساسیت به بوی عطر هم می‌تواند شامل حساسیت‌های پوستی گردد و هم حساسیتها و یا آلرژی‌های تنفسی. طبیعی است که درمان برای آلرژی و حساسیت به عطر بایستی بر اساس علائم ظاهری آلرژی و همچنین نوع ماده‌ای که باعث ایجاد حساسیت گردیده است، بنا گردد. از همه مهمتر دوری و پرهیز از ماده و یا عطری است که باعث ایجاد حساسیت و آلرژی گردیده است.
درمان حساسیت پوستی به بوی عطر
ممکن است که آلرژی به یک عطر باعث اختلال جدی در زندگی شما شود و می‌خواهید در دراز مدت از شدت علائم ایجاد شده بکاهید و مطمئن گردید که چه نوع عطرهایی برای شما حساسیت زا و آلرژیک هستند. در اینصورت می توانید «تست آلرژی» (آلرژن تماسی یا contact allergen testing) را در مراکز درمانی انجام دهید.در این نوع آزمایش پزشکی، شما را در معرض مقدار اندکی از مواد آلرژی زا قرار می‌دهند تا محرک‌های آلرژیک خاص شما مشخص گردد. هنگامی که متوجه شدید به چه نوع ترکیبی حساسیت دارید، از عطرهای حاوی آن مواد اجتناب نمایید.
درمان حساسیت به بوی عطر هم می‌تواند شامل حساسیت‌های پوستی گردد و هم حساسیتها و یا آلرژی‌های تنفسی. طبیعی است که درمان برای آلرژی و حساسیت به عطر بایستی بر اساس علائم ظاهری آلرژی و همچنین نوع ماده‌ای که باعث ایجاد حساسیت گردیده است، بنا گردد. از همه مهمتر دوری و پرهیز از ماده و یا عطری است که باعث ایجاد حساسیت و آلرژی گردیده است. برای درمان حساسیت‌های مقطعی و خفیف، می توانید موارد زیر را انجام دهید:
● درمان با دارو: آنتی هیستامین های خوراکی مانند ستیریزین (مثلاً قرص Zyrtec)، دیفن هیدرامین (بنادریل) یا لوراتادین (کلاریتین) می توانند به رفع خارش و گرفتگی کمک کنند. البته مثل همیشه، توصیه قطعی ما به عدم استفاده از هرگونه دارو بدون مشورت با پزشک است.
● استفاده از کرم های «کورتیکواستروئیدی» موضعی. می‌توانید هیدروکورتیزون یا سایر کرم‌های استروئیدی مشابه را روی ناحیه خارش دار یا روی نقاطی از بدن که به سبب حساسیت به عطر و ادکلن جوش زده اند، بمالید.
● استفاده از ماسک یا بلغور جو دو سر. این ترکیب می‌تواند به تسکین خارش و التهاب کمک کند. همچنین می توانید با قرار دادن بلغور جو دوسر خیس شده (با آب سرد) در پارچه هایی نازک همچون جوراب شلواری، محل خارش دار را کمپرس کنید.
● مالیدن لوسیون یا کرم مرطوب کننده ملایم. البته باید از کرمی استفاده کنید که فاقد هرگونه مواد مصنوعی یا شیمیایی باشد چون ممکن است خود این کرم نیز بر تشدید حساسیت و یا ایجاد یک حساسیت جدید کمک کند.
● نور درمانی: در برخی از موارد، استفاده از نور آبی و یا قرمز و تاباندن آنها بر روی محل تحریک شده، می تواند به از بین بردن باکتری‌های تحریک کننده ی پوست کمک کند.
● تورم در دهان، لب ها یا زبان. این نوع تورم می تواند آزاردهنده باشد و تنفس، غذا خوردن یا صحبت کردن را برای شما سخت کند. در این صورت شاید نیاز باشد تا برای کاهش سریع تورم به درمان پزشکی مانند تزریق «کورتیکواستروئید» (corticosteroid)نیاز داشته باشید. (کورتیکواستروئیدها داروهای ضد-التهابی هستند که قرمزی و تورم ناشی از آلرژی و یا صدمات جسمی را کاهش می دهد)
درمان حساسیت تنفسی به عطر
در مورد درمان حساسیت‌های تنفسی به عطر مسئله کمی متفاوت است. به سبب خصیصه درونی این گونه حساسیتها لازم است تا حتماً با پزشک معالج مشورت نموده و نسبت به درمان قطعی آنها اقدام نمود
● آنافیلاکسی Anaphylaxis)). آنافیلاکسی زمانی اتفاق می‌افتد که گذرگاههای تنفسی انسان ملتهب شده و یا حتی مسدود گردد. علت آن هم آزاد شدن حجم بالایی از آنتی بادی به نام lge است که به سبب آلرژی به برخی از ترکیبات و مواد به انسان دست می‌دهد. Lge در واقع نوعی آنتی بادی است که به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن عمل می کند و از آن در برابر “عوامل بیگانه” دفاع می کند. هنگامی که شخصِ مستعد ابتلا به آلرژی برای نخستین بار در معرض یک آلرژن بالقوه (محرک) مانند عطر، غذا ، علف یا شوره حیوانات قرار می گیرد، آن شخص دچار «حساسیت» می شود. اگر در صورت استنشاق و یا مصرف عطری دچار این عارضه شدید، بایستی سریعا به پزشک مراجعه کنید.
….و نهایتاً تاکید مجدد بر نکته که اگر آلرژی ایجاد شده باعث ایجاد تنگی نفس شدید در شما گردد، حتماً با مرکز اورژانس تماس بگیرید. زیرا این علامت می‌تواند بدترین نوع آلرژی باشد.
در صورت مشاهده کدام علائمِ حساسیت به عطر، باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
- ایجاد جوش های بزرگ یا کهیرِ دردناک یا شدیداً خارش دار روی پوست شما؛
- احساس خستگی یا خواب آلودگی
- احساس مَنگی و بی حالی
- احساس سرگیجه غیرعادی
- احساس بد حالی یا استفراغ
- افزایش ضربان قلب بدون دلیل موجه (مثل تند راه رفتن و …)؛
- تب بالا؛ مثلاً 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی گرداد) و یا بالاتر
- وجود عفونت روی پوست یا جاهای دیگر دیگر بدن، بخصوص جوش‌های خارش‌داری که دارای ترشحات غلیظ کدر و بد رنگی باشند.
- خارش بیش از اندازه پوست بدن؛
- پخش شدن و توسعه جوش ها از جایی که شروع شده به سایر قسمت‌های بدن؛
- ایجاد برخی وکنش‌ها و التهابات در اطراف ناحیه صورت و یا اندام تناسلی؛
- عدم بهبود علائم ایجاد شده حتی پس از گذشت چند روز و یا چند هفته؛
- احساس سفتی در گلو و وجود مشکلات تنفسی.
این‌ها مواردی هستند که در صورت بروز بایستی حتماً به پزشک مراجعه شود
نتیجه گیری
بطور خلاصه، در این مقاله گفته شد که آلرژی‌ها و حساسیت‌های عطری امری شایع و اجتناب ناپذیر هستند که ضمناً می‌توانند مخرب هم باشند. این حساسیتها وقتی اهمیت پیدا می‌کنند که شما مجبور باشید با افراد باشید که هر روز عطر یا ادکلن می‌زنند و شما هم امکان اجتناب از آنها را ندارید. با این وجود راههای زیادی وجود دارند که می‌توانید برای اینکه کمتر در معرض چنین محیط‌ها و مشکلاتی قرار بگیرید، و همچنین به بهبود علائم ایجاد شده خود کمک کنید، از آنها استفاده کنید.
پرهیز از قرار گرفتن در معرض قرار گرفتن عطرهای حساسیت زا، دریافت درمان‌های لازم پزشکی، و سخن گفتن با همکاران و همراهان خود می‌تواند تا حد زیادی به شما کمک کند تا با این مشکلات کنار بیایید و مطمئن شوید که اگر در معرض بوی یک عطر قرار می‌گیرید، در زندگی شما خللی ایجاد نمی‌شود. بیاد داشته باشید که:
حساسیت به عطر غیرمعمول نیست و اگر به طور مکرر در محل کار یا یک میهمانی در معرض این ماده تحریک کننده قرار بگیرید، می تواند تشدید کننده باشد. بهترین درمان پیشگیری است. حساسیت خودتان را به عطر، به دیگران اطلاع دهید.
پرسش های رایج
بلسان چیست؟
نوعی ماده صمغی معطر مانند موم است که توسط درختان و درختچه های مختلف تراوش می کند و به عنوان پایه ای برای برخی از عطرها و فرآورده های پزشکی و آرایشی استفاده می شود.
